Frans Timmermans waarschuwt heel Nederland en luidt noodklok: ‘De situatie is urgent’

Frans Timmermans, voormalig Eurocommissaris en nu politiek leider van GroenLinks-PvdA, heeft zich stevig uitgesproken over het klimaat- en energiebeleid in Nederland.

Tijdens een toespraak op het WindDay-evenement in Rotterdam liet hij weten dat hij zich ernstige zorgen maakt over de traagheid waarmee windenergieprojecten van de grond komen.

Volgens Timmermans is er zelfs sprake van een bestuurlijke noodsituatie die om ingrijpende maatregelen vraagt.

Waar Nederland ooit vooropliep met plannen voor duurzame energie, raakt ons land nu achterop. De oorzaak?

Volgens Timmermans liggen vergunningen jarenlang stil, voeren omwonenden lange bezwaarprocedures en durven gemeenten vaak geen knopen door te hakken.

“We kunnen niet blijven dralen,” benadrukte hij tijdens zijn speech. Hij stelt daarom voor om een noodwet in te voeren die tijdelijke bevoegdheden aan het Rijk geeft.

Daarmee kunnen lokale bezwaren sneller worden gepasseerd als die de energietransitie in de weg staan. De roep om een noodwet komt niet zomaar.

Plannen voor windmolens – zowel op zee als op land – lopen vertraging op. Dat heeft gevolgen voor het halen van klimaatdoelen, maar ook voor het aantrekken van investeerders.

“Als we blijven treuzelen, verliezen we het vertrouwen van bedrijven én burgers,” aldus Timmermans. Volgens hem hebben veel gemeenten last van ‘NIMBY-gedrag’ – oftewel: ze zijn vóór windenergie, maar niet in hun eigen achtertuin.

Timmermans vindt dat er soms gewoon doorgepakt moet worden: “We zijn een land van overleg, maar bij crisis hoort actie.”

Zijn pleidooi voor een noodwet valt niet bij iedereen in goede aarde. Tegenstanders vinden dat het ten koste gaat van lokale democratie en burgerinspraak.

Sommige milieuorganisaties zijn verdeeld: ze begrijpen de noodzaak, maar maken zich zorgen dat zorgvuldigheid verloren gaat.

Timmermans ziet het anders: “Dit is geen machtsgreep. Het is crisismanagement. Als je huis in brand staat, ga je ook niet eerst met de hele straat vergaderen over hoe je moet blussen.”

Naast de noodwet wil hij een zogenaamd Noordzeepact sluiten, waarin windontwikkelaars, netbeheerders, de overheid en andere partijen duidelijke afspraken maken over investeringen en verantwoordelijkheden.

Ook denkt hij aan een garantiefonds van zo’n 60 tot 70 miljoen euro om bedrijven te helpen risico’s te dragen.

De windenergiesector staat onder druk. Op zee worden projecten uitgesteld vanwege stijgende kosten en problemen met netaansluitingen.

Op land stuiten plannen vaak op weerstand van omwonenden. Volgens brancheorganisatie NedZero zal de totale windproductie in 2026 mogelijk zelfs tijdelijk afnemen.

De oproep van Timmermans komt op een moment dat klimaatbeleid overal in Europa onder druk staat. Tegelijkertijd wordt de impact van klimaatverandering steeds zichtbaarder. Volgens hem is dit hét moment om leiderschap te tonen.

In Den Haag wordt verdeeld gereageerd. Partijen als D66 en PvdA steunen zijn oproep, terwijl VVD en BBB terughoudend zijn vanwege het inperken van lokale zeggenschap. Ook binnen GroenLinks-PvdA is niet iedereen overtuigd.

Oud-politicus Ad Melkert wees erop dat de kosten niet bij de middenklasse moeten belanden. “Klimaatbeleid moet eerlijk blijven,” zei hij eerder bij NPO Radio 1.

Toch blijft Timmermans bij zijn punt: “Mensen willen schone lucht, stabiele energiekosten en een leefbare toekomst. Dan moeten we nu keuzes durven maken.” Of Den Haag dat ook echt gaat doen, zal de komende maanden moeten blijken.